سفرهای صفر و یکی در ایران زیبا-جزیره هنگام

«جزیره هنگام» جزیره‌ای با روستاهای کوچک و با مساحتی در حدود 6/36 کیلومتر مربع در خلیج فارس است که در دو کیلومتری جنوب شرقیِ جزیره‌ی قشم قرار دارد. این جزیره با 9 کیلومتر طول و 6 کیلومتر عرض، شکلی همچون یک مخروط ناقص دارد. این جزیره ارتفاعاتِ آهکی (که از سدیم کربنات تشکیل شده) دارد و مرتفع‌ترین نقطه‌ی آن، کوه ناکس با 106 متر ارتفاع است.

این جزیره در میانه‌ی آب‌های خلیج فارس قرار دارد و به تنگه هرمز و جزیره‌ی قشم نزدیک است. جزیره هنگام به دلیل موقعیت استراتژیک خاص خود، همواره مورد توجه بیگانگان بوده و مصادف با حکومت صفویان در ایران به اشغال پرتغالی‌ها درآمده بود.

همچنین به اعتقاد انگلیسی‌ها این جزیره با داشتن سواحل عمیق و چاه‌های فراوان، برای لنگراندازی کشتی‌ها محل فوق‌العاده‌ای به شمار می‌رفت. به همین سبب بود که جان ملکم در سال 1799 به ایران آمد تا تحلیلی از اوضاع و احوال خاک ایران و رفتارهای ایرانیان آماده کرده و با در نظر گرفتن جمیع جوانب، مقدمات حضور استعمار انگلستان در جزیره هنگام را فراهم آورد. در آن دوره‌ی تاریخی کریم‌خان زند در ایران قدرت را در دست داشت و انگلیسی‌ها هرگز موفق نشدند تا سیاست تجاوزگری خود را عملی کنند، اما آن‌ها دست از تلاش برنداشتند تا آنکه در آشفتگی دوران قاجار و شاهان بی‌تدبیر و بی‌کفایت این دوره، موفق شدند تا رویای خود را عملی کرده و این جزیره‌ی زیبا را تصرف کنند.

انگلستان مصادف با اشغال جزیره‌ی هنگام، سیاست چندپهلوی همیشگی خود را به کار برد. این کشور در وراجی‌های سیاسی خود، جزیره‌ی هنگام را جزیره‌ای در مالکیت و متعلق به ایران می‌دانست اما حضور قوای نظامی این کشور در این جزیره، در عمل بیانگر چیز دیگری بود. کش‌وقوس‌ها در مورد این جزیره در طی سالیان سال ادامه داشت تا آنکه با رسیدن به دوره‌ی پهلوی اول و دوران سلطنت رضاشاه، سه کِشتی نظامی ایران در اردیبهشت سال 1307 از بندرعباس به سوی جزیره هنگام روانه شدند و بدین ترتیب این جزیره از اِشغال قوای انگلیس خارج شد. البته انگلیسی‌ها در این زمان به فریب و عجز و لابه روی آوردند و سعی کردند تا با خواهش و تمنا از قدرت مرکزی درخواست کنند تا  نیروی دریایی ایران را توجیه کند که از درخواست تخلیه‌ی فوری جزیره هنگام از قوای نظامی و کشتی‌های انگلیسی صرف‌نظر کنند اما قدرت مرکزی ایران این درخواست را نپذیرفت و بدین‌ترتیب جزیره هنگام از حضور قوای بیگانه تخلیه شد.

در گذشته‌های دور این جزیره با نام‌های «هنیام» و «هنجام» شناخته می‌شده است. در ایران باستان این جزیره «هنگاما» نامیده می‌شده و در میان ارامنه به «انگام» شهره بوده است. نام جزیره‌ی هنگام از دو هجای «هن» و «گام» به معنای وقت، زمان و گاه تشکیل شده است.

سه روستای هنگام نو، روستای غیل و روستای قدیم در جزیره هنگام وجود دارند. این روستاها در کنار یکدیگر قرار دارند و به توسط راه شوسه به یکدیگر متصل می‌شوند. بومیان این جزیره از قبیله‌ی آل بو فلاسه هستند. جدِ شیخ محمد حاکم دبی هم به همین قبیله می‌رسد. اکثر بومیان این جزیره رابطه‌ی خویشاوندی با یکدیگر دارند و شغل اصلی‌شان ماهیگیری و صیادی است. بومیان همچنین به شغل‌های دیگری همچون پرورش ماهی، فروش صدف، پرورش میگو، راهنمایی گردشگران، قایقرانی و فروش صنایع دستی در بازارچه‌ی محلی جزیره مشغولند.

جزیره هنگام سرشار از معادن خاک، سرب و نمک است. این جزیره زیستگاهی ارزشمند برای جانورانی است که برخی از آنها در زمره‌ی گونه‌های نادر حیات وحش قرار دارند؛ از جمله‌ی این گونه‌ها می‌توان به یک نوع آهوی بومی به نام جِبیر اشاره کرد که زیستگاهش مناطق گرم و بیابانی است و تاکنون در کشورهایی همچون پاکستان، افغانستان، هندوستان و ایران مشاهده شده‌اند. این نوع آهو بدن ظریف و نحیفی دارد و برخلاف آهوی معمولی که تنها جنسِ نر آن شاخ دارد، جبیرها در هر دو جنس نر و ماده شاخ دارند و گوش‌هایشان نیز از آهوی معمولی کمی بلندتر است.

بازارهای محلی از جمله مکان‌های مورد علاقه‌ی گردشگران در هر منطقه‌ای است. بازار محلی هنگام یکی از زیباترین بازارهای محلی ایران است؛ این بازار علاوه بر اینکه محل مناسبی برای خرید سوغات و یادگاری‌ به شمار می‌آید، مکان مناسبی برای آشنایی با فرهنگ بومیان و شنیدن افسانه‌ها و داستان‌هایی درباره‌ی دریا است. همچنین در بازار محلی می‌توانید غذاهای محلی را نیز امتحان کنید که غذاهایی همچون سمبوسه صدف، میگو، نان محلی توموشی و... از آن جمله‌اند.

نخلستان‌های زیبای جزیره هنگام با آرامش کم‌نظیر خود نیز محل دیدنی‌ای است. بخشی از خرمای این نخلستان‌ها در بازار محلی نیز به فروش می‌رسند.

همچنین گفتنی است در ایام نوروز، تعداد گردشگران در جزیره هنگام به بالاترین نقطه خود می‌رسد و ایام نوروز از جمله روزهای پرطرفدار گردشگری در جزیره هنگام است.