عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
نیچهی عاشق/ عشق از دیدگاه فردریش نیچه
کتاب «نیچهی عاشق» شامل جملات قصار و گزینگویههایی دربارهی عشق از فردریش نیچه است که به گردآوری و ویراست اُلریخ بِئر و به همت انتشارات گوتنبرگ به چاپ رسیده است. فیلسوف آلمانی، فردریش نیچه بر آن شد تا بهعنوان تکلیف و وظیفه، بهسان چماق و پتکی بر فلسفهی غربی فرود آید. این کتاب حاصل خواندن نوشتههای دستاول نیچه و قدری نیز تتبع در متون ادبی کمکی در طی سی سال و نهفقط بهصورت فلسفهی دانشگاهی که در حکم راهنمایی برای زندگی است. در نقد نظاممند فلسفی نیچه از سایر فلاسفه، عشق همانند تجربهای ظاهر میشود که میتواند اجازه دهد از میثاق و کلیشهای رها شویم که تمام عمر بهصورت تفکری قالب محدودمان کرده است.
برای فیلسوفی که مرگ خدای مسیحی را تشخیص داده و همهی ارزشها را بر مبنای معیاری جدید سنجیده، در رؤیایش اَبرمَردی خلق میشود تا بر زوال و انحطاط و همچنین پوچگرایی که پیشتر تشخیص داده بود فائق آید و در مقابل ذهنیت و ادراکِ جمعیِ انسانِ معاصر، این عشق است که قابلیت بالقوهی آشکارسازی و شناخت جنبههای شخصی و درونی را دارد. چنین است که در کلام اغواگر و فریبندهی نیچه میشنویم: «تبدیل شدن به آنچه هستی.» آری، نیچه بهسادگی این استعداد نهانی را به ما معرفی میکند.
او بسیاری از دریافتها و بصیرتهایی را که به دست آورده است به شیوهی مفید، با عبارات کوتاه و موجز، آن هم به شکلی جذاب، به مخاطب عرضه میدارد؛ چنانکه خواننده بیدرنگ دربارهی آنها به فکر فرو میرود، حتی بیشتر و مؤثرتر از زمانی که مخاطب نحله و طریقت فلسفیای را متعصبانه و گامبهگام میپیماید.
عشق در نظرگاه و تجربهی زیستهی نیچه، از ابعاد بنیادی و اصلی خود خالی و تهی گشته و سپس به تباهی کشیده شده است. این امر از طریق اخلاقیات، سیرت و مذهب غربی بهطور اخص حادث گشته است. با زدودن زنگار و رسوبات فکری و اعتقادی، که فرهنگ معاصر را شکل دادهاند، نیچه در عشق چیزی را کشف میکند که اجازه میدهد بهواقع خودمان باشیم، برخلاف تمدنِ بیرحم معاصر که سنگینیاش را بر همگان تحمیل میکند.
عشق برای نیچه حقیقت وجودی یا راهحلی برای سیاستهای ناموفق و عقیممانده نیست، بلکه پناهی است برای بارور ساختن آگاهی و هوشیاری فرد و استعداد نهفتهای که بر مبنای شناخت راستین از دیگران کسب میکنیم.
نیچه، بزرگترین طعنهزن تاریخ فلسفه، پیشبینی میکرد که از آثار او برای توجیه دستور کار گاه متناقض جریانهای مختلف، از فاشیسم گرفته تا فمینیسم، و آن هم از سوی منتقدان سرسخت و خشمگین، از هر دو طرف، بهرهبرداری شود. او در تقابل با آن دسته از خوانندگانی که کتابهای بزرگ را بهجهت یافتنِ خردهدانشی کاوش میکنند و نقب میزنند، درحالیکه به چیز دیگری اعتنا نمیکنند و همچنین در قبال مدعیانی که خواندن را به جهت اجبار و سلطه و نه برای تفهیم و تکمیل معانی به کار میگیرند میگوید شما نمیتوانید عشق را به تعجیل وادارید. پس بگذارید به آهنگ خود پیش برود و خیلی پیشتر نیچه خاطرنشان کرده بود که شما نمیتوانید حقیقت را نیز به تعجیل وادار کنید.
قسمتی از کتاب نیچهی عاشق:
*ازدواج به معنای بورژوازی کلمه، که معنایی محترمانه به حساب میآید، بههیچوجه عشق نیست، همانگونه که معنی پول و معامله را هم نمیدهد.
هیچ مؤسسهای را نمیتوان براساس عشق بنیان نهاد.
ازدواج اعطای اجازهی اجتماعی به دو نفر است تا نیاز جنسی خود را ارضا کنند. بدیهی است شرایطی که جامعه در نظر میگیرد بنابر جذبه و کشش بین دو شریک زندگی و اراده و آرزوهای خوب طرفین است.
این اراده و عزمِ با هم بودن به مواردی نظیر صبوری، سازگاری، مراقبت از یکدیگر به عنوان پیششرط میرسد، اما نباید از کلمهی عشق برای توصیف آن سوءاستفاده کرد. برای دو عاشق کلمهی رضایت جنسی به معنای کامل و تام کلمه هیچچیز اساسیای محسوب نمیشود و در واقع چیزی بیش از یک نماد نیست. برای یک طرف قضیه، چنانکه قبلاً گفته شد، نمادی از تسلیم بیقیدوشرط است، سمبلی از رضایت و لذتبردن از یکدیگر است. در ازدواجِ طبقهی اشراف مبنای وصلت پرورشِ نژاد و حفظ کیان اشرافی بود. ممکن است کسی بپرسد: آیا امروز هم اشرافیگری وجود دارد؟
تبعیت از این امر مرد و زن را فدای یک باور و قرارداد میکرد و بدیهی بود که عشق، در آن نوع ازدواج، اولین نیاز نبود و از سوی دیگر، حتی میتوان گفت در ازدواج اشرافیگری به اندازهی ازدواج بورژوازی نیز ارادهی خوبی در کار نبود؛ عامل تعیینکننده پسندِ خانوادگی و طایفهای بود و اینکه فقط به سطح و طبقهی اجتماعی بپردازند. اکنون ممکن است ما بر خود بلرزیم، ولی روزگاری معیار سنجش و پسند برای ازدواج چنین بود. در یونان باستان و بعد از آن در اروپا این قوانین حکمفرما بود.
در قرن هجدهم، ما حیوانات خونگرم با قلبهایی حساس، معنای مدرنیزهشده و نوینی از ازدواج استخراج کردیم که به مفهومِ اشتیاق پهلو میزد و سنگینی واژهی اختراعشده در عصر اشرافیگری را که متضمن حریم شخصی بیشتری بود پاسخگو شد.
نیچهی عاشق را شهرام ایوبزاده ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۱۴۱ صفحهی رقعی با جلد نرم و قیمت ۴۵ هزار تومان چاپ و روانهی کتابفروشیها شده است.