عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
معرفی کتاب: دوستی در عصر اقتصاد
«دوستی در عصر اقتصاد» با زیرعنوانِ مقاومت در برابر نیروهای نولیبرالیسم عنوان کتابی است از تاد مِی که نشر نی آن را به چاپ رسانده است. این کتاب دراینباره است که ما در رویارویی با خودمان و با دیگران چه کسی هستیم. نولیبرالیسم نقش بسیاری در ساختن کسی که امروز هستیم داشته است. نمیتوان نولیبرالیسم را صرفاً یک آموزهی اقتصادی یا حتی مشتی رویّهی اقتصادی دانست. زیستن در محدودهی نولیبرالیسم، نولیبرالیسمی که دستکم برای سی چهل سال ما را آموخته کرده، یعنی غرقهشدن در مجموعهای از شرایط، که محال است بر نحوهی تفکر و احساس ما اثر نگذاشته باشد. اگر میخواهیم سویهی مهمی را از کسی که هستیم بفهمیم و از دشواری و چهبسا حتی سیاهروزی آنچه از ما میخواهند باشیم سر درآوریم، باید با نولیبرالیسم دستوپنجه نرم کنیم. میخواهیم بدانیم نولیبرالیسم چه فیگورهایی میآفریند و ترغیبمان میکند چطور زندگی کنیم.
نویسندهی این کتاب میگوید: روزگار سختی است. به قول برخی روزگار سیاهی است. در پاییز ۲۰۱۰، بیکاری در ایالات متحده حدود ۱۰ درصد است. در پی ترکیدن حباب مسکن بسیاری از مردم خانههای خود را از دست دادند. محیط زیست به خاطر گرمایش جهانی و کاهش منابع، که حاصل تقریباً دو قرن بهرهکشی است، بعید نیست از ما آدمها انتقام بگیرد. عصبانیت از دست مهاجران و از دست دادن اعضای سایر ادیان روابط اجتماعی ما را مسموم کرده و به بیگانههراسی دامن زده است. قطبیشدن سیاسی نهتنها از اعتماد به سیاستمداران که از اعتماد به خودِ فرایندهای حاکمیت نیز میکاهد. همین قطبی شدن سیاسی علت ایجاد احزاب خشمآگینی مانند حزب تی است. روزگاری مردم رسانههای خبری را مانع بروز بدرفتاریهای عمومی میدیدند و آنها را وجدان غیررسمی شهروندی میدانستند، اما امروزه دیگر مردم فرقی میان این رسانهها با بلندگوی چپیها یا بلندگوی راستیها نمیبیند یا رسانه را نوعی سرگرمی پرهیاهو میدانند.
این کتاب اثر دیگری دربارهی این روزگار تیرهوتار نیست. همچنین، این کتاب تحلیل نمیکند که چطور به این وضع رسیدهایم. قرار هم نیست این کتاب در کنار نوشتههایی گنجانده شود که از این میگویند که چطور میتوان انسانها را به نور و روشنایی بازگرداند. هدف این کتاب اندکی صمیمانهتر است. عنوان این کتاب از آن دست عنوانها نیست که در اخبار یا در بیشتر کتابهای عامهپسند آن را بیابید. در عوض، این کتاب دربارهی این است که ما در رویارویی با خودمان و با دیگران چه کسی هستیم.
قسمتی از کتاب دوستی در عصر اقتصاد:
اگر روابط مصرفکننده بر لذتهای زودگذر استوارند، روابط کارآفرینانه بر پاداشهای آتی استوارند. سرمایهگذاری در روابط، منافعی را به ارمغان میآورد که این منافع اینگونه سرمایهگذاریها را توجیه میکنند. در عرصهی کار است که با وضوحِ تمام میشود در آن، روابطِ کارآفرینانه را تشخیص داد، نه در عرصهی آنچه دوستی میشماریم. در عرصهی کار آدمی با نگاهی به منافع کوتاهمدت و بلندمدتِ پروژههای کاری یا شغل خود شبکههایی را پی میریزد و به ارتباطهایی شکل میدهد. شاید گفتن اینکه این روابط مانند مفهوم دوستی برای مفهوم دوستی برای منفعتِ موردنظر ارسطوست عجیب به نظر برسد، اما اگر دو چیز را بفهمیم شاید این عجیببودن قدری از میان برود. مفهوم فیلیایِ ارسطو از ترجمهی انگلیسیاش friendship شبکهی گستردهتری دارد. اما این صرفاً نکتهای معناشناختی است. مسئلهی دیگر و مهمتر این که رویکرد کارآفرینانه به روابطِ کاری در محدودههای شغلی ما به پایان نمیرسند. ما شبیه شخصیت وِمیکِ دیکنر نیستیم که صورتکِ شغلِ خود را در محل کار جا بگذاریم، آن هم در جامعهی نولیبرال که ما را در آن تشویق میکنند زندگی خود را در قالب سرمایهگذاری و بازگشت سرمایه بفهمیم.
رابرت لین به این نکته توجه دارد که مینویسد: اگر دربارهی امور مربوط به بازار فکر نکنیم، آنچه اغلب (و قطعاً نه همیشه) دربارهاش میاندیشیم بازتابی است از آنچه از بازار آموختهایم. تا حد زیادی انگارههایی که میآموزیم در واقع مُشتی نظریهی علّیاند دربارهی خودمان و نهادهایی که بر زندگیمان تأثیر میگذارند.
اما لِین بهطور عجیبی در کتاب دیگرش همین رویکرد بازارزدهای را که در این چند سطر به آن توجه کرده بود، به نمایش میگذارد. لِین در کتاب از دست رفتن شادکامی در دموکراسیهای مبتنی بر بازار مینویسد: میگویند ویژگیِ دیگرِ دو چیز خوبِ دوستی و پول بر ماهیت انتخاب میان این دو اثر میگذارد: مقایسهی جدول زمانبندی ثمر دادن مطلوبیت آن دو چیز... هرچند از بهکارگیریِ این زبان محاسبهگر برای دوستی شرم داریم، بهوضوح، دوستانمان را قیمتگذاری میکنیم، هرچند به ارزش پولی کمتر توجه میکنیم و کمتر دغدغه داریم تا حسابوکتاب کنیم که بستانکار چه کسی است و بدهکار چه کسی. اینکه همهی بخشندگی از جانب یکی از دو طرف باشد یا اینکه نوعی عدم تعادل چشمگیر در رابطه مشهود باشد چهبسا دوستیِ عمیق را تهدید کند، اما این با اندیشیدن به دوستیها در قالب مطلوبیت و حسابوکتاب تفاوت بسیار دارد.