برای سخنرانی نیامده ام

همیشه از خود پرسیده ام مجمع روشنفکران به چه دردی می خورد. بجز فقط چند کنگره که در عهد ما معنایی تاریخی داشته اند، مثل کنگره والنسیا در اسپانیا در سال ١٩٣٧، دیگر کنگره ها صرفا یک «ضیافت» بوده است. با این حال حیرت انگیز است که با توسعه روز به روز بحران اقتصادی جهان، تعداد کنگره ها روز به روز بیش تر و مخارجش هم افزایش می یابد. یک برنده جایزه نوبل ادبیات می تواند با اطمینان خاطر، بگوید از ابتدای سال حدود دو هزار دعوت دریافت کرده است؛ برای شرکت در کنگره های نویسندگان، جشنواره های هنری، همنشینی ها و سمینارهایی از انواع مختلف، بیش از سه جلسه در روز که در شهرهای مختلف جهان برپا می شوند. کنگره ای وجود دارد بسیار مقرراتی که مخارج تمام شرکت کنندگان را هم می پردازد. جلسات این کنگره هر سال در ٣١ محل برپا می شود که بعضی از آن ها مثل رم یا آدلائیده اشتها برانگیزند. بعضی ها هم حیرت انگیز، مثل استاونجر یا ایوردون. بعضی هم انگار اسامی یک جدولند مثل ناکی که باید با تبانی حلش کنی. این کنگره ها چنان بی شمارند که سال گذشته در قلعه موئیدن، در نزدیکی آمستردام، کنگره ای جهانی برپا شد خاص کسانی که کنگره های شعر را تشکیل می دادند. تعجبی ندارد اگر یک روشنفکر در یکی از این کنگره ها متولد شود و در کنگره های بعدی رشد کند. حتی بدون یک مکث؛ فقط همان مکث لازم برای جابجا شدن و رفتن از کنگره ای به کنگره ی دیگر تا این که در آخرین کنگره ی عمر، از سالخوردگی از جهان برود.

شاید اکنون خیلی دیر شده باشد تا بتوان دست از این عادت کشید؛ عادتی که همگی ما «کارگران فرهنگ» در طول تاریخ آن را به دنبال می کشانیم؛ یعنی از زمانی که پیندارو در مسابقات المپیک برنده شد.